ایجاد انواع و اقسام توهمات با هیپنوتیزم

انواع توهمات را می توان در سوژه های خوب یا با استعداد هیپنوتیزمی زیاد به وجود آورد. بنابراین ممکن است به فردی که استعداد هپنوتیزم پذیری بالائی دارد ، گفته شود که یک نفر دارد نام ترا صدا می کند. در این شرایـط سوژه درست به هـمان صورتی عکس العمل نشان می دهد که گوئی در شرایط بیداری فردی او را خطاب قرار می دهد و یا صدا می کند.

کاملاً در تضاد با پذیرش عقل سلیم، این امکان وجود دارد که با تلقینات هیپنوتیزمی ، در یک فرد ناشنوائی کامل به وجود آورد ، طوری که حتی پس از به صدا در آوردن یک محرک صوتی بسیار بلند ، این فرد نسبت به صدا عکس العمل نشان ندهد و خود را جمع نکند. این تجربه برای اولین بار توسط اریکسون انجام گرفت، ولی در سال 1954 چند پژوهشگر(کلاین، گایز و هاگارتی) نشان دادند که این ناشنوائی در حالیکه می تواند با کری موجود در یک بیمار هیستریک مشابه باشد، با آنچه که در ناشنوائی واقعی و ساختاری بدن مشاهده می شود متفاوت است.

ایجاد توهمات بینائی یا دیداری

در این میان، چیزی که بسیار افسانه ای و غیر قابل باورترجلوه می کند، تلقیناتی هستند که برای ایجاد توهمات مثبت و یا منفی بینائی صورت میگیرند. منفی مثل این عبارت: « تو نمی توانی هیچ کسی را در این اتاق مشاهده کنی» . و مثبت مثل این جمله : « تو یک سگ سفید بزرگی را می بینی که در وسط این اتاق نشسته است» . سوژه هائی که به صورت عمیق هیپنوتیزم شده اند ، آن چنان طبیعی و عادی به این تلقینات جواب می دهند که کاملاً برای بیننده شگفتی آور است.

سوژۀ هیپنوتیزم شده

و به صورت تلقینات بعد از هیپنوتیزمی به او گفته شده که او پس از بیدار شدن یک خرگوش سفید بزرگی را خواهد دید. او پس از بازکردن چشمانش بسیار شگفت زده شده و با اشاره می گوید: « اون خرگوشه » در حالیکه واقعاً در برابرش خرگوشی وجود ندارد.

سوژه به نوازش اون خرگوشه می پردازد!

افراد هیپنوتیزم شده در بیشتر موارد پس از اینکه از خلسه هیپنوتیزمی خارج می شوند ، مشاهدات توهمی خود را به صورت کامل و کلی فراموش یا انکار می کنند. و در شرایطی که گزارش این نوع رفتارها برای آنان گفته شود ، آنان با وحشت و ناباوری با این موضوع برخورد می کنند در برخی از مواقع هم سوژه پس از خارج شدن از خلسه چنین مطالبی را بیان می کند. من فکر می کردن که در خیال من یک سگ سفیدی وجود دارد. درست مانند یک رویا من اون سگ را
می دیدم ، ولی در عین حال می دانستم که آن یک سگ واقعی نیست.

او نشان می دهد که خرگوش چه اندازه است

پس از اینکه هیپنوتیزور احساس دیدن خرگوش را از بین می برد سوژه بسیار شگفت زده می شود.

یک مثال بسیار جالب از ایجاد اختلال در حس بویایی از طریق تلقینات هیپنوتیزمی این است که به سوژه هیپنوتیزم شده گفته می شود که او بوی عطر بسیار دلنشینی را استشمام خواهد کرد. در این شرایط یک بطری پر از آمونیاک در زیر بینی او قرار داده می شود. اگر خلسه هیپنوتیزمی وی به اندازه کافی عمیق بوده باشد ، او پس از بوکردن لبخندی می زند و حاصل تجربه ی بویایی خود را یک عطر عالی معرفی خواهد کرد. اگر در این زمان به او گفته شود که او در حقیقت به جای عطر ، یک بطری آمونیاک را بوئیده است و درست در این لحظه به جای بطری آمونیاک یک بطری آب زیربینی سوژه قرار داده شود، عکس العمل او ممکن است این بوده باشد که پس از نفس چهره اش را در هم بکشد و باتندی بطری زیر سوراخ بینی خود را به شکلی پس بزند که گوئی یک بطری پر از مایع آمونیاک را استشمام کرده است. حس طعم یا چشیدن هم می تواند در یک حالت و وضعیت دیگری قرار بگیرد، مثلا زمانی که به سوژه گفته می شود که او از خوردن یک «سیب عالی» لذت خواهد برد و در این زمان به او یک برش لیموی ترش داده می شود ، سوژه در این شرایط لیمو را با لذت و علاقه می خورد و می گوید که خوردن «سیب» تا چه اندازه لذت بخش بوده است.

تمام حسهای پنجگانه می توانند در شرایط خلسۀ هیپنوتیزمی تحت تأثیر قرار بگیرند . میزان این تغییر می تواند از اندکی دگرگونی تا یک توهم عمیق متفاوت بوده باشد، چیزی که می تواند برای تماشاچیان بسیار حیرت آور و برای سوژه گاه ناراحت کننده و یا شرمنده کننده بوده باشد. به نظر می آید که در این زمینه مهم پژوهشهای اندکی صورت گرفته است، مثلا هنوز نمی دانیم که این اختلال در درک واقعیت و حقیقت تا چه زمانی ممکن است ادامه پیدا کنند؟ این موضوع واضح به نظر می آید که در زمانی که چیزی در اتاق نیست ولی بگوئیم که سگ سفیدی در وسط اتاق نشسته و یا در یک اتاق خلوت با تلقین به سوژه بگوئیم و بقبولانیم که این اتاق پر از زن ومرد است، برای انکار واقعیت موجود و محسوس، سوژه به انرژی بسیار زیادی نیاز دارد. در بسیاری از موارد، برای موفقیت در ایجاد این صحنه ها نیاز به یک سوژه مستعد یا دارای زمینه هیپنوتیزم پذیری زیاد و برقراری یک رابطۀ دوستانه و خوب بین سوژه و هیپنوتیزم درمانگر است. مخصوصا در شرایطی که هیپنوتیزور با تلقیناتش به جنگ واقعیت و حقایق عینی رفته باشد. در شرایطی که کدورتی بین سوژه و هیپنوتیزور وجود داشته باشد، یک موقعیت عالی برای سوژه به وجود می آید که به جای اینکه به جنگ واقعیت برود، خیلی راحت به جنگ هیپنوتیزور برود و تصور کنید او در حضور عده ای بگوید: «من می دانم که تو به من گفتی که یک سگ را در آنجا ببین، ولی دکتر من آنرا نمی بینم!»

نه تنها خلق و خوی سوژه، بلکه درجه ی حرارت بدن او هم با تلقینات هیپنوتیزمی می تواند تغییراتی پیدا کند که پژوهشگران متعددی در این محدوده به تحقیق و نگارش مقاله و گزارش پرداخته اند. مثلاً اگر به سوژه ای بگوئیم که بخاری با بیشترین درجه و شدت دارد می سوزد و اتاق آنقدر گرم شده که احساس می کنیم در کنار یک کورۀ آجرپزی قرار داریم، واقعاً حرارت و گرما غیرقابل تحمل شده و ... سوژه با احساس گرما خودش را باد می زند، آستین های پیراهنش را به بالا می برد و شروع به عرق کردن می کند. و یا اگر به سوژه بگوئیم که در یک زمستان بسیار سرد در بین برف و کولاک گیر کرده ... او ممکن است شروع به لرزیدن بکند، خودش را برای گرم شدن جمع کند، دستهایش را با هوای بازدمی اش گرم کند و احیانا به انجام سایر کارهایی بپردازد که معمولا در چنین هوای سردی به آنها دست
می زند.

با تلقین به سوژه ای به این مضمون که دستهای او در داخل لگن محتوی آب بسیار داغی قرار گرفته، نویسنده این مطالب متوجه شد که درجه حرارت دستها در حدود 4 درجه سانتیگراد افزایش پیدا کرد و اندازه گیری با وسایل فیزیکی دقیقی صورت گرفته بود. در نگاه نخست، این موضوع پدیده ای معجزه آسا به نظر می آید. ولی اگر در نظر بگیرید که به فردی تلقینی کنید یا برای او تعریف کنید که در یک موقعیت بسیار پر مخاطره ای قرار گرفته، و یا به او یک فیلم بسیار دهشت آوری را نشان دهید، در این شرایط غدد فوق کلیوی شروع به ترشح آدرنالین در جریان خون می کنند، بنابراین پدیده فوق به نظر نمی آید که غیرطبیعی بوده باشد.