نگارش : دکتر رضا جمالیان

MD , MPH , DTM & H

خلسه های مستمر یا هیپنوتیزمهای طولانی

خلسه های هیپنوتیزمی که در برنامه های عادی القای خلسه از جمله درجلسات هیپنوتیزم درمانی مورد استفاده قرار می گیرند ، معمولاً کمتر از نیم ساعت بطول می کشند و در آنها هر چند چشمان سوژه بسته است ، ولی مانند مـوارد خوابـگردی یـا سومنـامبولیسم سوژه می تواند راه برود ، با چشمان بسته از مسیرهای خطرناکی بگذرد و یا احیاناً غذایی را بخورد و یا نوشابه ای را بنوشد . در بعضی از خلسه ها که در مراسم آئینی شکل می گیرند و یا دراین مناسک مورد استفاده قرار می گیرند ، سوژه هایی که ظاهراً با چشمان بـسته خواب بنظر می آیند ، ممکن است ساعتها و یا حتی چندین شبانه روز در شکل خاصی از خلسه باقی بمانند و دراین مدت حتی می توانند با اطرافیان درگیر صحبت در شرح گزارشهای آئینی خاص بشوند ، که او نقش شاهد یا ناظر را در آنها بازی می کند . مثالی این موضوع را بیشتر روشن می سازد :

یکی از کتابهایی که در دورۀ ساسانیان و در بستر اعتقاد به آئین زرتشتی نگاشته شده و هنوز در دست است ، ارداویرافنامه است که در آن فردی بسیار صادق و مومن بنام ارداویراف را بزرگان آئین زرتشت در دورانی که پس از ورود اسکندر گجسته یا ملعون که به ایران لشکرکشی می کند و پایه های ایمان مردم سست می شود ، برای آزمونی آئینی در شرایط خلسۀ طولانی قرار می دهند . اسکندر متن اصلی اوستا را که بر پوست یا چرم صدها گاو نوشته شده بود ، از بین می برد و بـزرگان دیـن از جمله انبـوهی از مؤبـدان و هیـربدان را می کشد ، در نتیجه کشور دچار بحران عقیدتی و مردم نسبت به آئین خود مشکوک یا بی اعتقاد شده بودند . 

دراین شرایط سخت و وانفسا عده ای از بزرگان آئین زرتشتی ، اینگونه صلاح می بینند که فردی صدیق و راستگو را به دنیای دیگر بفرستند و از دنیای دیگر ــ از جمله عاقبت و سرنوشت انسانهای نیکوکار و گناهکار در سرای دیگر اخباری را برای زندگان مشکوک و سست اعتقاد بیاورد .

برای رسیدن به این هدف ، پس از اینکه ارداویراف با نوشیدن 3 جام از نوشابه ای آئینی با نام مبهم منگ گرشاسبی به حالت خلسه ای طولانی فرو می رود و دراین شرایط در حالیکه مطابق آموزه های دین زرتشت از سرای دیگر از جمله شرایط اقامتی با شکوه افراد مومن و سرنوشت وحشتناک و پر درد و رنج گناهکاران گزارش می دهد . چند خواهر ، چند موبد و چند انسان فرزانه دیگر که حضور داشته اند ، این سخنان او را بخاطر می سپارند یا ثبت می کنند که بسیار جالب است و این اثر تاریخی و ادبی ، تاکنون توسط چند دانشمند به زبان فارسی متداول ــ بصورت نثر و یا حتی شعر ــ در آمده است .

زندگی درخلسه های طولانی آئینی

برای چند موبد دیگر هم چنین تجربیات شگفت انگیزی روی داده و در تاریخ جهانی هم این موارد و دربین طرفداران ادیان دیگر چنین گزارشهای شگفت انگیزی روی داده که مواردی از آن در ترجمه کتاب روحهای تسخیر شده ــ تألیف گرانقدر ویلیام سارجنت وجود دارند .

در شوروی سابق ، از خلسه های طولانی برای اهداف درمانی و سیاسی استفاده می شد . یکی از نوابغ هیپنوتیزم درمانی در شوروی سابق که از خلسه های طولانی بدون تلقین و یا خلسه های طولانی با یا بدون ارائه تلقینات استفاده می نمود ، پروفسور پلاتونوف بود که او معتقد بود اگر پس از خلسه های طولانی با تلقین ، یک خلسه مجدد برای بیمار انجام شود ، نه تنها به آرامش بیشتری می رسد ، بلکه در این مرحله تلقینات ارائه شدۀ قبلی بهتر در ذهن سوژه یا بیمار قرار می گیرد . این خلسه های طولانی که با تکنیکهای خاص و متون تلقینی ویژه صورت می گیرد ، بر روی سوژه هایی که در اتاق تنها و شرایط بسیار آرام قرار دارند ، انجام می شود .

برخی از روان پزشکان انگلیسی مانند ویلیام سارجنت معتقدند که با این خوابهای طولانی بسیاری از ناراحتیهای روانی از بدن انسان خارج می شوند .

شمن ها یا جادوگران باستانی هم از خوابهای طولانی برای تقویت ایمان طرفداران خود استفاده می کردند آنها در این شرایط خلسه با توهم پرواز به آسمانها و سفر به اعماق زمین در طرفداران خود باور و اعتقاد قوی تری را به وجود می آورند در نوعی مراقبه یا مدی تیشن که هنوز در شرق آسیا ــ ژاپن ، کره و چین ــ با قدرت استمرار دارد ، پس از اینکه نوآموز چهار زانو بر روی نشیمن نرمی قرار گرفت ، او را هدایت یا راهنمایی می کنند که ارتباطهای حسی خود را با محیط اطراف قطع کند ، به این معنی که نه با بستن چشمان چیزی را ببیند ، نه صدایی را بشنود ، نه بوئی را استشمام کند و با استقرار در یک وضعیت راحت ، نه هیچ حسی را در ارتباط با کالبد خود حس کند . یعنی در جواب نوآموز که از استاد خود می پرسد ، حالا من چکار کنم ، استاد به او می گوید فقط بنشین ؟ نشستن و هیچ کاری نکردن . این قطع ارتباط حواس پنجگانه با محیط که فضا نوردان در شرایط بی وزنی وقتی چراغهای سفینه خاموش باشد ، حالتی را به وجود می آورد که به آن شرایط گانزفیلد گفته می شود و ایجاد آن در زمین مثل آنچه که در فضا ایجاد می شود ، بسیار مشکل است .