نگارش: دکتر رضا جمالیان

MD, MPH , DTM& H

معمای هیپنوتیزم و معضل خود هیپنوتیزم

در یک تعریف از هیپنوتیزم برای اهداف درمانی ، می توان هیپنوتیزم را به این صورت معرفی کرد : یک حالت متفاوت از آگاهی که با ریلاکس شدن گسترده بدنی و تلقین پذیری شدید ذهن همراه است .

خود هیپنوتیزم روند یا جریانی است که از طریق آن فردی خودش را بکمک تکنیکی درحالت خلسۀ هیپنوتیزمی قرار می دهد و بیشتر این کار بکمک عبارت یا علامتی که در جریان یک خلسۀ عمیق مربی یا استاد در اختیار سوژه قرار می گیرد صورت می پذیرد . این موضوع به ظاهر ساده ، در فرقه های صوفیه و گرفتن مانترا از رهبر با تشریفات زیادی انجام می گیرد . 

دراصل ، آموزش خود هیپنوتیزم با استفاده از تلقینات بعد از هیپنوتیزمی است . تلقینات بعد از هیپنوتیزمی به این معنی است که اگر در شرایط خلسۀ عمیق هیپنوتیزمی تلقین یا دستوری به فرد هیپنوتیزم شده بدهیم ، تا پس از اینکه آن فرد ساعتها ، روزها و ... پس از اینکه از شرایط هیپنوتیزم خارج شد ، با نوعی اجبار آن فرمان یا تلقین را انجام دهد ، که اگر این مطالب را هیپنوتیزور تلقین کرده باشد ، سوژه یا فرد هیپنوتیزم شده ممکن است ــ مدتها بعد ــ حتی در زمان انجام آن کار ، به یاد نداشته باشد که تحت تلقیناتی آنرا انجام می دهد .

بنابر این ، به عنوان یک اصل مهم برای صورت پذیرفتن آموزش خود هیپنوتیزم ، حتماً در مقدمه فرد داوطلب آموزش بایستی در شرایط خلسۀ هیپنوتیزم ــ آنهم از خلسه های عمیق قرار گرفته باشد ، بنابر این فردی که زمینه یا استعداد هیپنوتیزم پذیری کافی را نداشته باشد ، نمی تواند از طریق تلقینات بعد از هیپنوتیزمی ، یک عبارت یا علامت را از هیپنوتیزور دریافت کند ، که به آموزش خود هیپنوتیزم منجر شود . بنابر این :

* فردی می تواند مطابق روش بالا خود هیپنوتیزم را یاد بگیرد که مربی قبل از آموزش ، از طریق تستها یا آزمونهای هیپنوتیزم پذیری ، برای سوژه بصورت انفرادی تستهای هیپنوتیزم پذیری کلاسیکی را که طراحی شده انجام دهد .

دفترچه کم حجمی که در آن چگونگی انجام هیپنوتیزم پذیری وجود دارد ، مشمول قانون کپی رایت است و برای استفادۀ آن توسط هر فردی در کشورهایی که قانون کپی رایت وجود دارد ، چند دلاری باید پرداخت شود . بنابر این در کتابها و منابع موجود امکان دسترسی به آنها نیست ، فقط در کتاب هیپنوتیزم در تسکین درد تألیف هیلگارد با کسب اجازۀ نداشتن محدودیت کپی رایتی در آمریکا چند نمونه از این پرسشنامه ها موجودند که برای استفاده از آنها یک فرد ورزیده در حدود نیم ساعت بایستی وقت صرف کند . خوشبختانه جدیداً با معرفی تست هیپنوتیزم پذیری اشپیگل ها که درمدت چند ثانیه وجود هیپنوتیزم پذیری و حتی میزان آن هم مشخص می شود ، می توان برای افراد مشتاق برای آموزش خود هیپنوتیزم به سرعت میزان و وجود هیپنوتیزم پذیری را مشخص کرد تا بیهوده پول و وقت کسانیکه به اندازه کافی هیپنوتیزم پذیر نیستند ، تلف نشود .

مراسم ساده و بی تکلف شرطی شدن برای رسیدنِ سریع به یک حالت خلسۀ هیپنوتیزمی ، با مراسم پر تکلف و تشریفاتی دریافت مانترا یا ذکر از رهبر گروه یا فرقه برای رسیدن سریع به خلسۀ مدی تیشنی بسیار چشمگیر است ، ولی در اصل هدف از انجام این دو مراسم ، رسیدن به وضعیت ریلاکس شدن یا RELAX RESPONSE است که در نهایت هیپنوتیزم ، خود هیپنوتیزم ، مدی تیشن ، ذن ، یوگا و حتی مراسم و مناسک عارفانه همه در نهایت به حالت ریلاکس شدن می انجامند .